Vroeger was de EBS in handen van een Nederlandse maatschappij: de Ogem (Overzeese Gas- en Elektriciteit Maatschappij). Het bedrijf werd rond 1908 in ons land opgericht. Dit Rotterdamse bedrijf floreerde uitstekend net zoals bijvoorbeeld destijds de bedrijven Bruynzeel en Mariënburg die evengoed in Nederlandse handen waren. Soms zeggen blanken enigszins gekscherend: “Zwarten kunnen geen leiding geven”. Deze uitspraak heb ik vaak moeten aanhoren toen ik Zuid Afrika bezocht. Maar zit in deze toch wel spottende uitspraak niet een kern van waarheid? Door de lange tenen die wij hebben, zijn wij snel geneigd termen als discriminatie en vooroordelen uit onze hoge hoed te toveren. Over racisme zwijg ik maar, omdat we dit dagelijks onder onze eigen mensen meemaken. Ellenlange stukken worden er geschreven over hoe bevolkingsgroepen gerespecteerd en of graag genoemd willen worden. Maar respecteren ze omgekeerd ook hun eigen landgenoten, en de eigendommen van deze mensen? “Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet!”. De Ogem distribueerde het gas jarenlang ondergronds zoals dit ook in vele westerse landen gebeurt, en natuurlijk veel veiliger is. Later kwamen de onveilige, ergerlijke en veel te dure gasbommen! Op 8 december 1971 sloot Ogem een overeenkomst met de Surinaamse overheid. Ons land ging voor 60 % deelnemen aan het energiebedrijf. Het bedrijf verzekerde zich toen voor tien jaar dat het management in Nederlandse handen bleef. Sluw of slim? Bovendien behield Ogem een meerderheidsbelang in de stemhebbende aandelen. Suriname sloot toen een zeer onvoordelige overeenkomst – is al frequent gebeurd – en gaandeweg belandde dit bedrijf volledig in Surinaamse handen. Zoals meermaals het geval is geweest met veel Surinaamse bedrijven onder een lokale leiding staat EBS nu op het punt failliet verklaard te worden door de onkundige leiding van een Surinaamse directie die politiek is gelieerd . Overigens is een directielid van de EBS recent met een zeer royale financiële regeling naar huis gestuurd. Daarvoor is er dus wel geld! Bovendien hebben de vakbond (Owos) en diverse parlementariërs regelmatig gewezen op de corruptie, fraude en of vriendjespolitiek bij dit bedrijf. Nog steeds is er geen neutraal onderzoek gestart!
De uitval van stroom maakt nu deel uit van het dagelijks leven onder de regering Bouterse. Niemand praat over hoe de schade wordt vergoed die wij lijden. Vooral bedrijven en onze economie lijden enorme schade. We mochten niet “achteruitkijken” vóór 2010 toen de huidige machthebbers aanstalten maakten om het bewind over te nemen. Ook zou er na de regens ervoor gezorgd worden dat ons land droog bleef althans dat de irrigatiewerken en infrastructuur aangepakt zouden worden zodat erven, huizen en of wegen niet overliepen van het overtollige water. Ook zouden de boeren de juiste prijzen krijgen voor hun producten. En zou er een “kruistocht” komen tegen corruptie. Het aanstootgevende dievenijzer – hoe kunstig ook gemaakt – zou voorgoed verdwijnen. “Wat is er van dit alles terecht gekomen?”. Dagelijks maken we mee dat de stroom is uitgevallen. Het volk lijdt, en de leiders lopen weg! De ene naar het binnenland en de andere naar het buitenland. Reeds lang is er gewaarschuwd voor de zeer penibele situatie bij de EBS. Ten einde raad suggereren sommige parlementariërs nu de energieprijzen te verhogen net zoals dit destijds het geval is geweest met de benzineprijzen. “A kondre e drai no?” (het gaat zeker goed met ons land?). Je zult altijd lieden blijven hebben die ziende blind zijn of die lijden aan andere beperkingen waardoor zij desondanks persisteren bij een bepaalde situatie, en zaken gaan verdedigen: “Hoe kun je als rechtgeaarde Surinamer de huidige malaise in ons land nog verdedigen”. Voordat de EBS overging in Surinaamse handen, was dit het beste bedrijf in ons land. Ook de CAO was te vergelijken met één die slechts in rijke westerse landen wordt afgesloten. Wat is er van dit bedrijf niet geworden? En wie is daar verantwoordelijk voor? In ieder geval had de Megacombinatie ons beloofd dat zij orde op zaken zou stellen. Althans dat daar een aanvang mee gemaakt zou worden. Is dit gebeurd? Nee, vier jaren zijn al om, het vijfde jaar is voor de verkiezingen gereserveerd. Moeten wij deze groep nog eens vijf jaar de tijd geven; dan gaat deze combinatie wel werken aan de opbouw en welvaart van ons land. Althans dat zeggen zij, maar gelooft u ze nog?
Als wij massale protesten starten door de straat op te gaan, weet ik niet of zulks wat uitmaakt. Vooral als het donker is! Immers de verkiezingen staan toch voor de deur dus is dat wellicht een beter tijdstip om onze onlustgevoelens te uiten. Het lijkt er veel op dat wij weer terug moeten naar onze kaarsen, kokolampu (petroleumlamp) en of gaslampen, zoals in de vorige eeuw toen de elektriciteit beperkt gedistribueerd werd. Pas op voor brandgevaar! Het kan toch niet zo zijn dat wij in deze moderne tijd ons zo afhankelijk hebben gemaakt van de stand van het water in het Stuwmeer? Wat gebeurt er dan als alle turbines stil komen te liggen? Ik verwacht dat een volgende regering een wet openbaarheid van bestuur aanneemt zodat alle salarissen van directies bij parastatale bedrijven bekend worden gemaakt. Ook het salaris van politici moet aan banden worden gelegd. Er is een enorme scheefgroei ontstaan doordat het salaris van politici gekoppeld werd aan ambtenarensalarissen. Dit is gebeurd onder de regering Jules Wijdenbosch. Duizenden ambtenaren lopen rond zonder te werken – wegens gewijzigde beleidsinzichten – maar ontvangen wel netjes hun salaris. Wat gezellig is dit! Deze rampzalige situatie vindt alleen maar plaats in het Luilekkerland Suriname. Nu is mijn vraag: “Als dergelijke hoge salarissen worden betaald aan politici en directies bij parastatale bedrijven, hoe wordt dan de continuering van de energievoorziening gerealiseerd in een hoog corrupt land?”. Suriname staat 94ste in Corruption Perceptions Index van Tranparency International in 2013 van de 175 onderzochte landen! De politici van de oppositionele partijen moeten niet alleen maar kritiek leveren op de huidige regering doch in hun partijprogramma’s aangeven hoe zij de miserabele situatie in ons land na mei 2015 gaan aanpakken. Het heeft geen enkele zin alleen maar te signaleren, en daarna,wanneer je elf aan de macht komt, net zo corrupt verder te gaan. Een volgende regering zal moeten beginnen met de riante salarissen van politici aan te pakken. Zolang deze corruptiegevoelige situatie niet verbetert, heeft het geen enkele zin om op partijen te stemmen die alleen maar roepen en of populistische praatjes verkondigen. Tot nog toe heb ik nog geen enkele politieke partij horen verkondigen hoe zij het energievraagstuk gaan benaderen. Maar tevens de vele andere problemen in ons land waaronder de armoede en huisvestingsproblematiek. Dat de EBS zich heel diep moet schamen is een feit. Maar geldt dit in meerdere mate idem dito niet voor de bestuurders van ons land die zich steeds maar verrijken, en helemaal niet aan de toekomst van onze kinderen denken? Ik hoop van harte dat na mei 2015 enige soelaas komt. Zeker in het energievraagstuk van ons land!
Robby Roeplall
