Begrotingen van ministeries van de Staat Suriname hebben zeker vanaf het jaar 2000-heden (data verzameld vanaf jaar 2000-heden) een indeling naar artikel, post naam, het bedrag en eventueel een memorie van toelichting. In de memorie van toelichting wordt vaak uitleg gegeven over o.a. de doelstelling van een ministerie, opbouw en organisatie, beleidsactiviteiten, overzicht personeel, hoeveel mensen met een attest zijn gekomen en hoeveel niet, leeftijden van personeel, een toelichting voor sommige posten en nog vele leuke verhalen erbij over het ministerie of het project/programma. De begroting zoals de regering van Suriname opstelt, zeker vanaf 2000-heden, komt in grote lijnen overeen met die van Nederland, Trinidad, de USA, België, Canada. De ene is alleen dikker (b.v. USA), de andere is tot op persoons-kost-niveau transparant uitgewerkt (b.v. Trinidad). India en Groot Brittannië bijvoorbeeld hebben een meer “wetenschappelijk projectmatig onderbouwde begrotingsopzet”. Ik denk dat we hiervan kunnen leren. De overheidsbegroting van Suriname is in de loop der jaren verbeterd, maar het is nog niet wat het moet zijn, nl. een complete, transparante begroting met de gronden van de begroting.
Wat is een overheidsbegroting?
Een overheidsbegroting is een financieel plan, later een wet, naar de staat Suriname of een ministerie, waar geraamde overheidsinkomsten en overheidsuitgaven worden gebalanceerd voor een jaar. De overheidsbegroting is verder een juridisch document, ook een politiek document, en geeft inhoudelijk de vervulling van de economische plannen van de regering.
Belangrijk in een begroting is dat je precies weet wat je wilt doen (de activiteit), hoeveel dat totaal kost, wat de eenheidsprijs is e.d. en dit moet per onderdeel duidelijk zijn; dus de opbouw van het bedrag moet in 5 of meer regels in de memorie van toelichting worden gegeven. Dat is wat we moeten controleren. Hierdoor voorkom je speculatie en erger nog corruptie. De uitgebreide Memorie van Toelichting met informatie dat niets zegt over kosten moet eruit of in een ander document eventueel naast de ontwerpbegroting. Als DNA lid van de ministeriele commissies Ministerie van Openbare Werken, Ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur, Ministerie van Binnenlandse Zaken, Ministerie van Handel en Industrie heb ik terug gekeken in slechts enkele financiële begrotingen van ministeries.
De begroting van 2000 van het Ministerie van Openbare Werken, gaf alle onderdelen met bedragen weer. De memorie van toelichting was een halve pagina. Zo’n ontwerp begroting had nooit goedgekeurd mogen worden denk ik. Als voorbeeld licht ik post 15.25.100 eruit. Deze post is niet nader uitgelegd in de memorie van toelichting: we weten niet om hoeveel gebouwen het gaat, ook niet in m2 oppervlak, aantal km aan wegen is onbekend en welke klasse, het aantal bruggen met lengte, gewicht is onbekend, aantal machines, welke grootte, alles is onbekend. Dit is te vaag en dus corruptiegevoelig. Maar erger nog, als je nu niet weet wat je wilt, zal je het na een maand of drie of zes ook niet weten. Nog een voorbeeld. De ontwerpbegroting 2016 van dit ministerie, post 0132 Het bouwen van een praktijklokaal t.b.v. de Barronschool te Moengo i/h district Marowijne, t.w. SRD 78.066. Dit is goed, maar we moeten nog een ding weten: is het een lokaal van 1,000 m2 of 5 m2. Dan weet je gelijk als dit bedrag realistisch is. De m2 prijs van een bouwproject in Paramaribo kunnen we nl. ook vergelijken met de m2 prijs van een bouwproject in Moengo. Dus ook vaag.
Het Ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur, ontwerp begroting 2013, post 114. Studielening voor Hoger Onderwijs in Suriname t.w. SRD 10.106 (tien miljoen SRD). De memorie van toelichting geeft de volgende uitleg: Het doel van studielening is het financieren van studerende in het voortgezet onderwijs op seniorenniveau, het middelbaar onderwijs, beroepsonderwijs, het hoger beroeps onderwijs en de Adek Universiteit van Suriname. In de opstartfase zullen vooralsnog alleen in aanmerking komen de studenten van de voltijdse dagopleidingen aan de Anton de Kom Universiteit van Suriname en het Instituut voor de Opleiding van Leraren. De studenten kunnen kiezen voor een basispakket van SRD 150 en een aanvullend pakket van SRD 350. Het is niet mogelijk om alleen te kiezen voor een aanvullend pakket. Met het geleend bedrag wordt de student in staat gesteld om met minder financiële obstakels de studie binnen de vastgestelde studie af te ronden. De studielening wordt met 4% rente per jaar terugbetaald en wordt berekend over het bedrag zowel gedurende de studieperiode als gedurende de aflossingsperiode. De aflossingsperiode is gesteld op 2 ½ maal de nominale studieduur. Dus als de studie 4 jaar duurt, krijgt de student de gelegenheid om de lening met rente in 10 jaar terug te betalen. Studenten die een studiefase afronden met een gemiddeld cijfer van 8 of de studie binnen de nominale studieduur afronden zullen als waardering van hun bijzondere prestatie beloond worden met een gedeeltelijke kwijtschelding. Hiervoor zal door het Fonds voor Studiefinanciering en de Raad van Toezicht, na afstemming met de daarvoor in aanmerking komende actoren, de regels worden vastgesteld. Het totaal begroot bedrag is SRD 10.000.000. Het is niet duidelijk wat er met de 10 miljoen SRD gaat gebeuren: moeten er 100 beurzen van (hoeveel) jaren daarvoor betaald worden of komen er 50 nieuwe beurzen (tot wanneer) erbij of is het een combinatie van beide. De uitleg in de memorie van toelichting is dus overtollig; ik kan er niets mee doen en nog minder bepalen als het bedrag betrouwbaar is.
Het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur, ontwerp begroting 2016, post 0727 Naschoolse Opvang en Begeleiding (NOB) t.w. SRD 68.106 . De memorie van toelichting geeft de volgende uitleg: Aan dit project doen reeds ongeveer 200 scholen mee. De opvang bestaat onder andere uit het bieden van een warme maaltijd, recreatiemogelijkheden, het begeleiden bij het maken van huiswerk, extra-activiteiten ter ondersteuning en begeleiding van kinderen na school. Kinderen worden na de reguliere schooluren opgevangen op een educatieve manier. Zwakke leerlingen kunnen onder deskundige begeleiding, extra aandacht krijgen, zodat ze beter kunnen presteren op school. De naschoolse vormingsactiviteiten worden ontwikkeld en uitgevoerd met als doelstelling een bijdrage te leveren aan de verdere ontwikkeling van de jeugd. Het begroot bedrag is SRD 68.000.000, =. Laten we ervan uitgaan dat op een school ongeveer 120 leerlingen meedoen, dan betekent het dat de kost per leerling SRD 230 per maand is. Kunnen we niet besluiten de leerling een studietoelage te geven? Dan is het corruptieprobleem bij de NOB en van de president opgelost! In de memorie van toelichting zouden we meer moeten weten over de opbouw van het bedrag: locatie scholen, eenheidsprijs warme maaltijd, uur tarief en hoeveel leerkrachten/begeleiders (overwerk) etc. Dit is onbekend, hetgeen betekent corruptie gevoelig. Dat is immers ook gebleken in de praktijk in de periode 2010-2015.
Het ministerie van Handel en Industrie, ontwerpbegroting 2016, post 2417 Importversterking ter ondersteuning Sociaal Vangnet t.w. SRD 192.106. De memorie van toelichting geeft de volgende uitleg: In verband met de uitvoering van het Sociaal Vangnet ter ondersteuning aan de minder bedeelden binnen de Surinaamse samenleving zal via het Ministerie van Handel en Industrie een Suriname import mechanisme programma uitgevoerd worden ter garandering van o.a. Basisgoederen, medicamenten en grondstoffen voor de productie. Het programma zal middels een lening van ca. SRD. 192.100.000 gefinancierd worden. Ook dit bedrag kan op geen enkele manier worden gecontroleerd. We zouden minstens de lijsten van de 3 onderdelen moeten zien, de aantallen en de eenheidsprijs. Op basis van deze informatie weten we als de begroting reëel is.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken, ontwerpbegroting 2016, post 1101 Milieubescherming en milieurehabilitatie t.w. SRD 6,7.106. De memorie van toelichting geeft een uitleg van 2 pagina’s theorie; het bedrag is niet onderbouwd: welke capaciteit programma’s, hoeveel, wanneer, welke onderzoekingen, hoeveel, waar etc. Natuurlijk zijn er een klein aantal posten in de begrotingen waar je wel kan afleiden als een bedrag realistisch is, maar dat is maar 10% of minder van alle posten per ministerie. Uit ervaring kan ik stellen dat het zeer goed mogelijk is om alle posten te onderbouwen in de memorie van toelichting van de ontwerpbegrotingen.
Concluderend zien we dus dat de ontwerpbegrotingen in de periode 2005-2010 redelijk minder informatie hadden, zijnde uitleg in de memorie van toelichting. In de periode 2010-2015 en 2015-heden zien we dat de begrotingen qua opbouw veranderen en de memorie van toelichting extra lang wordt, maar meer met algemene informatie. Het kan niet anders dat ik, maar ook de VHP fractie, begrotingen van de regering Bouterse-Adhin 2010-2015 afwijst, vanwege de vele vaagheden. Zeker bij een regering die openlijk aanleiding heeft gegeven in de periode 2010-2015 voor verspilling van staatsmiddelen en deze trend voortzet. We moeten dus als parlement de komende ontwerp begrotingen 2017 afwijzen, als de regering schriftelijk, dus in de begroting, geen detail uitleg geeft over de bedragen, immers dat is een begroting. Parlementariërs en ministers moeten zich gaan scholen op dit stuk, want dat is het probleem. Ik herinner de houding van de coalitieparlementariërs in de periode 2010-2015 toen men niet kon inzien dat het financieel mis ging met de economie van het land; de reden is simpel, gebrek aan kennis en kunde; de oppositie, zeker de VHP, had de regering wel degelijk hierop gewezen. Ik breng ook in herinnering het “Herstel en stabilisatie plan 2016-2018” van de regering dat voor 50% niet voldoet aan eisen van een plan. Terecht, ik en zo ook de VHP fractie heeft dit plan o.a. om deze reden afgewezen. De coalitie van het parlement had dit nooit mogen goedkeuren; het is een schande naar opkomende afgestudeerden van diverse opleidingen in Suriname als ze dit plan zien. Vaag heden in de begroting leiden in zijn algemeenheid tot corruptie, grotere staatschulden, realisatie van halve of nul projecten, onderbesteding van de begroting e.d. De anti corruptie wet biedt geen oplossing in deze, dus misschien moeten we ook een artikel in deze wet opnemen over de opbouw van de begroting, hetgeen een minister direct strafbaar stelt als hij geen goed onderbouwde begroting opstelt. Ik roep het parlement op om kritischer te kijken naar overheidsbegrotingen omdat de gevolgen niet goed onderbouwde begrotingen reeds zijn bewezen.
Riad Nurmohamed (VHP-DNA-lid)
