De afgelopen weken/dagen worden twee begrippen door politici keer op keer gebruikt met de kennelijke bedoeling hun politieke positie te bepalen of die veilig te stellen. Bij deze gaat het om de begrippen constructieve oppositie en nieuwe politieke cultuur. Hoewel het van belang of interessant is te weten wat exact moet worden verstaan onder beide begrippen, zal ik in dit korte artikel alleen ingaan op het begrip ‘nieuwe politieke cultuur’. Ik zal vanuit een veronderstellende invalshoek trachten te benaderen wat de heren politici mogelijk onder nieuwe politieke cultuur verstaan. De VHP voorzitter heeft in het weekend gesteld dat er een nieuwe VHP zal ontstaan en dat er een aparte/zelfstandige fractie van de partij zal worden gevormd in DNA. Hij geeft ook als reden dat de V7 Combinatie juridisch zwak geworden is door het uittreden van de BEP en twee leden van PL. Ik betwijfel dat V7 juridisch zwak geworden is/was als gevolg van het uittreden van bovengenoemde leden uit V7. Het lijkt mij in tegendeel dat de partijen verenigd in V7 om vage, om niet te spreken van duistere reden, te snel tot politieke capitulatie zijn overgegaan. Dit getuigt mijns inziens van politieke wankelheid, absentie van enige mate van ideologisch fundament of het compleet in de war raken van enkele politici die kennelijk als enig streven hadden de regering te vormen. In een goed functionerende democratie is deze zienswijze zeer eng en voor wat mij betreft ontoelaatbaar. Ik zou, indien deze hypothesen mijnerzijds enige waarheidsgrond hebben, het zeer betreurenswaardig vinden. Want dan is het werkelijk gedaan met het bestaan en de beleving van de democratie. In een eerdere bijdrage heb ik evident aangegeven dat democratie bij gratie van oppositie en coalitie bestaat. Dat is het fundament waarop onze politieke historie opgebouwd is en daaruit vloeit voort de bekende Surinaamse politieke cultuur.
Wat is de Surinaamse politieke cultuur?
Omdat het moeilijk is om een pakkende definitie te formuleren, zal ik enkele kenmerken van de Surinaamse politieke cultuur opsommen. De main kenmerken van de politieke cultuur in Suriname zijn:
1. Politieke partijen die kandidaten voordragen voor DNA etc.; 2. Propaganda of politieke campagne; 3. Intriges; 4. Odo’s/beeldspraak; 5. Propaganda materialen; 6.Veel beloften op podia en media; 7.Onrealistische verkiezingsprogramma; 8.Leugens verkondigen; 9.Etniciteit; 10.Corruptie etc.
U als lezer kan zelf ook enkele kenmerken invullen. In elk geval zijn de hierboven genoemde kenmerken in de loop der jaren op basis van het karakter van de Surinamers, de bevolkingssamenstelling ontstaan. Het geeft aan hoe het Surinaamse volk de politiek ziet.
De nieuwe politieke cultuur?
Ik denk dat er enkele dimensies toegevoegd zijn geworden aan de reeds bestaande Surinaamse politieke cultuur zoals ik die gekarakteriseerd heb. Uiteraard zijn vanaf 1949 steeds nieuwigheden toegevoegd aan de basis van de Surinaamse politieke cultuur als bevestiging dat politiek absoluut een dynamisch proces is. Dit dynamische proces dient zich echter te voltrekken binnen een acceptabele normen- en waarden stelsel. Zo is er bijvoorbeeld verandering opgetreden in het kiesstelsel, de wijze van debatteren in het parlement etc. In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw, begonnen partijen op basis van linkse ideologie zich te bundelen en werd in die richting jong kader gevormd in politieke levensbeschouwingen. Materialistische overwegingen waren zeer ondergeschikt aan een idealistisch ontwikkelingsstreven. Dit ten faveure van het land. Deze goed georganiseerde partijen zouden op zeer jammerlijke wijze in de jaren tachtig een gewisse dood niet ontlopen zijn; ‘jammer’. Dat betekent tegelijk ook een setback in de verrijking en kwalificeren van Surinaamse politieke cultuur. Een fase van commando structuur doet haar intrede binnen de Surinaamse politieke cultuur. De schermutselingen tegen de commandostructuur, die wild vreemd was aan de Surinaamse politieke cultuur zijn zoals bekend ook niet uitgebleven. De tekens van deze acties tegen de commandostructuur, zijn nog steeds zichtbaar en voelbaar binnen de Surinaamse samenleving. De nieuwe politieke cultuur in Suriname lijkt mijns inziens op een geadapteerde en verzachtende versie van de commandostructuur plus de bekende Surinaamse politieke cultuur, maar dan met een duidelijke terugval in moreel-ethische opzicht. Ik ontdek dat bijvoorbeeld overlopen van de ene politieke partij naar de andere, norm geworden is. Het overlopen dan wel weglopen met zetels wordt zelfs bevorderd, met of zonder beloning. Het overlopen is met een woord gezegd geïnstitutionaliseerd. Het overlopen wordt schaamteloos als normaal gezien door steeds meer mensen in de samenleving. Verfoeilijk gedrag toch? Een andere eventuele onzichtbare dimensie is het kapitaal dat in het spel gegooid wordt om tegenstander(s) over te halen de eigen groeps- of partij disciplines en achterban te verraden of in de steek te laten. Ik hoop niet dat dit laatste een structurele vorm zal aannemen. Anders zal dit land en de democratie krachtig ondermijnd worden of zelf doen omschakelen in een zogenoemde democratische dictatuur waarbij geen ruimte bestaat voor anderen die moraliteit en principe ook in de politiek belangrijk achten. Ik hoop dat ik met de veronderstellende benadering heb kunnen vaststellen wat de politici mogelijk verstaan onder nieuwe politieke cultuur. Als dat het is dan wacht Suriname echt slechte tijden, waarbij decadentie steeds een leidend fenomeen zal zijn.
In elk geval is het geloof in politici en de politiek aan het eroderen.
Tenslotte de volgende regel uit een oud gedicht: “Is kennis volgens het spreekwoord af, karakter maakt de mens geacht”. Dit ter overdenking aan de heren en dames politici
Bert Eersteling
