“Constitutioneel Hof lost amnestiedebat niet op”

De Surinaamse Vereniging van Juristen organiseerde op 21 juli een lezing over het Constitutioneel Hof (CH) met als hoofdspreker oud-hoofddocent Staatsrecht aan de Universiteit van Leiden, Hugo Fernandes Mendes. Zeker 179 personen, het overgrote deel juristen, hebben de lezing bijgewoond. Het lag in de bedoeling dat de aanwezigen samen met een panel van gedachten zouden wisselen over het ‘lastig/ interessant’ onderwerp. De staatsrechtgeleerde noemt de discussie over dit onderwerp ‘een nieuw avontuur in een staatsbestel in ontwikkeling.’ Hij sprak over wat het CH precies is, hoe het zich verhoudt met andere staatsorganen, wat voor orgaan het precies is en wat de positie ervan kan zijn. Het parlement is onlangs intensief gestart met de debatten over het wetsontwerp voor de operationalisering van het CH. Fernandes Mendes merkte een aantal opvallende zaken in het wetsontwerp op. Het wetsvoorstel beoogt naar zijn mening niet om de bevoegdheid van de rechter te ondermijnen. De wetgever zal wel een probleem hebben indien het CH wel zo een bevoegdheid krijgt. Het CH toetst volgens hem in tijd en reikwijdte onbepaald alle wetten en bestuursbesluiten. Het orgaan zit daarmee stevig op de stoel van wetgever. Verder bestaat ook de mogelijkheid dat een nieuwe regering besluiten van het vorige bestuur kan compromitteren. De benoemingseisen van de leden van het CH zijn volgens hem ook onduidelijk. Het parlement mag met een twee-derde meerderheid leden en plaatsvervangende leden van het CH voordragen voor benoeming door de president. Hier schuilt er volgens hem nog steeds een gevaar van een politieke bagage in.
Leeftijdsdrempel van 45 jaar
De leeftijdseis van 45 jaar als minimum gesteld voor de functie is niet verstandig naar de mening van Fernandes Mendes. Het is echter ook niet een nader gemotiveerde drempel, die bemensing van het CH compliceert en talenten buitenspel zet. De grondwet van 1975 had als eis 30 jaar. Assembleelid Melvin Bouva, die ook deel uitmaakte van het panel, is eens met de opmerking van Fernandes Mendes. Volgens hem is de gedachte binnen het parlement een leeftijd van rond de 35-40 jaar als minimum. Er is echter geen maximumleeftijd opgenomen in het wetsontwerp. Volgens Fernandes Mendes zou dat er wel in moeten zijn. Panellid Carlo Jadnanansing aan de andere kant stelt voor dat die ruimte wordt open gelaten, gezien de praktijk erop wijst dat bepaalde mensen op hoge leeftijden nog helder zijn bij hun verstand.
Een combinatie van repressieve, abstract/concrete toetsingsmogelijkheid door het CH kan verregaande inbreuk plegen op de grondwettelijke onschendbaarheid van de wet. De staatsrechtgeleerde stelde concreet dat de instelling van het CH geen oplossing brengt in het amnestiedebat. Hij stelde daarom voor dat de toetsingsbevoegdheid van het CH wordt beperkt tot specifieke bepalingen over de aantasting van grondrechten.
Kavish Ganesh