Assembleevoorzitter Jennifer Geerlings-Simons merkte maandag tijdens de openbare vergadering op dat het hele weekend nieuwe berichten over de contaminatie van het leidingwater via social media circuleerden. Dit was niet de eerste keer dat social media in het parlement hebben gezorgd voor bespreking van een probleem. Dat het platform zelf onderwerp van discussie geworden is, bleek uit de reacties in het parlement.
Aan banden
NDP-fractieleider André Misiekaba vond dat nagegaan moet worden hoe social media onder controle kunnen worden gebracht. Volgens hem kan niet worden toegestaan dat er steeds kwaadaardige berichten verspreid worden via social media. Minister Regilio Dodson ondersteunde Misiekaba en zei dat de Raad van Ministers zich spoedig over deze kwestie zal buigen. De assembleevoorzitter zei dat in het parlement niet voor niets de Wet Elektronisch Handelsverkeer is aangepast. Daarvan zal nu gebruik worden gemaakt om social media aan banden te leggen. Robert Hahn, voorzitter van de ICT Associatie Suriname, ziet echter geen link tussen de voorbeelden die in het parlement worden aangekaart en deze wet.
Voordelen van social media
Het aan banden leggen, klinkt naar mening van Hahn negatiever dan hij het zou noemen. Het woord ‘reguleren’ vindt hij beter passen. Voor wat social media betreft, is bij Hahn al duidelijk wat de voordelen kunnen zijn qua bereik. De betrokkenheid van mensen kan hiermee worden verhoogd. Het probleem is echter dat social media in Suriname niet gereguleerd zijn. Hahn vindt dit op zich niet erg, maar gewoon een aspect waar er rekening mee gehouden moet worden. “Ik ben geen voorstaander van enige beperking. Dat leidt mogelijk naar een stukje censuur, iets wat wij niet moeten willen”, stelt Hahn.
Stappen terug
Social media aan banden leggen, houdt volgens social media consultant Anushka Sonai in beginsel in dat er stappen terug wordt gemaakt in de ontwikkeling van alles. “Social media maken het juist mogelijk dat je meer toegang hebt tot kennis en vrije meningsuiting. Social media laten grenzen vallen. Wanneer je nu social media aan banden legt, zal je dit alles barricaderen. Dit betekent dat jij je mensen zult isoleren, omdat je bang bent dat zij iets verkeerd gaan horen”, legt Sonai uit.
Educatie
Hahn pleit liever voor een stuk educatie rond het effect van het gebruik van social media voor de samenleving. Hij denkt aan effectieve richtlijnen in plaats van fysieke beperkingen opleggen. “Ik heb de discussie gevolgd over uitspraken die niet ethisch zijn. Ik weet niet als je dat zult kunnen voorkomen. Alle uitingen die gedaan worden op social media kunnen in beginsel op dezelfde manier worden aangepakt als uitingen in de krant of in het openbaar”, meent Hahn.
Vals nieuws aanpakken?
Wat volgens Sonai oplossingsgericht denkend gedaan kan worden, is het ontwikkelen van een code of conduct/protocol. “Een code of conduct in de zin van dat iedereen in Suriname zich bijvoorbeeld netjes hoort te houden op social media, scheldwoorden zijn verboden, geen pornografie verspreiden etc.”, somt Sonai op. Zij vervolgt door aan te bevelen dat er een instelling in het leven wordt geroepen met social media experts. Zo een instantie zal zich moeten focussen op het signaleren en aanpakken van vals nieuws (als dat tot de grootste issue behoort). “Wij hebben niet alle tools in huis. Spang Makandra bijvoorbeeld heeft genoeg ervaring met social media. Wij kunnen het uitrollen”, stelt Sonai.
Wat men echter volgens Sonai niet moet doen, is dit als een kostenpost zien. Voor Sonai mag dit liever als een investering worden gezien door Suriname. Zij ziet dit probleem met vals nieuws in beginsel als een mogelijkheid voor Suriname om geld te verdienen. “Als Suriname nu het eerste land in het Caribisch gebied is dat fake nieuws kan detecteren, is dat eigenlijk een business opportunity voor ons. Hiermee creëer je ook werkgelegenheid. Je kunt diensten bieden aan landen in de regio”, aldus Sonai.
Facebook
Op grote schaal wordt nepnieuws verspreid, voornamelijk via Facebook. Waar Facebook er lange tijd op hamerde dat zij een neutraal platform is, een doorgeefluik dat niet aangesproken kan worden op de berichten die haar gebruikers verspreiden, zegt hij nu zijn verantwoordelijkheid te willen nemen (De verdieping Trouw, 2017). In de Verenigde Staten werkt Facebook al enige tijd samen met factcheckers, die ‘verdachte’ berichten op waarheid controleren. Ook in Nederland, Duitsland en Frankrijk zijn initiatieven opgepakt. Journalisten van Nu.nl, de grootste nieuwssite van Nederland, en mediawetenschappers van de Universiteit Leiden assisteren Facebook hierin.
Verantwoordelijkheid
Nepnieuws, een inmiddels uitgeholde term voor allerhande berichten die niet waar, half waar, speculatief, uit zijn verband gerukt, voor sommigen onwelgevallig of onwenselijk zijn, ondermijnt het vertrouwen in de pers en schaadt zo de maatschappij. De burgers kunnen zich allengs minder goed informeren (NRC.nl, 2017). Ook een principiële kwestie komt erbij kijken: wie is inhoudelijk verantwoordelijk voor de informatie op sociale media? Facebook bijvoorbeeld moet in de eerste plaats zelf zorgen voor de eigen veiligheid en betrouwbaarheid. Het is niet slechts een doorgeefluik van andermans informatie, zoals het zichzelf altijd graag zag. Het is uitgegroeid tot een mediabedrijf, met de bijkomende verantwoordelijkheden. Maar bovenal moeten gebruikers zelf beter nadenken voordat ze op de knop ‘delen’ drukken. De strijd tegen nepnieuws begint bij henzelf.
Kavish Ganesh
